Muziek en bewegen bij het Geheugenpaleis
Door: Aukje Aardema, stemdocent.
Muziek en bewegingsactiviteiten vormen een ideale combinatie omdat het verscheidene mogelijkheden tot communicatie biedt.
Vanwege fysieke redenen en ook omdat sommige ouderen zich niet lang kunnen concentreren bied ik verschillende activiteiten aan.
Er wordt bewogen vanuit een zittende houding omdat deze de meeste steun biedt, een enkeling is gebaat met een stoel met armleuning. We doen oefeningen die onze gewrichten en spieren wat soepeler en sterker maken. We maken gebruik van fitness-elastieken, knijpballetjes en grotere ballen.
Het is voor mij een uitdaging om de lat steeds een beetje hoger te leggen waardoor de deelnemers oefeningen van een bepaald niveau steeds gemakkelijker uitvoeren.
Vaak horen we “hè, hè” als een zucht van ontspanning. Het is prettig om te horen dat de ouderen het fijn vinden om oefeningen te doen en zich daardoor losser en vrijer voelen.
Het effect van zich vrij voelen zet zich ook buiten het Geheugenpaleis voort en dat is veel winst.
Een vast onderdeel van het programma zijn ritmeoefeningen door middel van handen klappen of met drumstokken oefenen. Dit is een geliefd onderdeel van het programma en zoals Piet (96 jaar) zegt: “Onze hersengymnastiek”. Bij ritmisch klappen gaan de linker en rechter hersenhelften een samenwerking aan: muziek en rationeel denken.
We proberen eerst als groep in een gelijkmatig ritme in de maat te klappen. Dit was in het begin nogal lastig, maar in een betrekkelijk korte tijd kunnen simpele en meer ingewikkelde ritmepatronen door de deelnemers uitgevoerd worden.
We maken ook gebruik van platte trommels (demo’s, die licht en gemakkelijk in gebruik zijn) en boom-hackers (gekleurde buizen die gestemd zijn in een toonladder.
Ritme is de basis van muziek en door ritmes te oefenen krijgt men meer zelfvertrouwen, wat prettig is als we gaan dansen, staand op de vloer of zittend op de stoel. Er worden letterlijk drempels overgegaan.
Vroeger werd er veel meer gezongen dan nu: op werk, op school, bij de afwas, op straat. Voor oudere mensen is het belangrijk dit weer te kunnen delen in groepsverband. Liedjes van vroeger nemen je weer terug naar je kindertijd en brengen herinneringen boven. Teksten en melodieën van liedjes uit je (vroege) jeugd blijven het langst in het geheugen.
We hebben ook hedendaagse muziek op ons zangrepertoire (popmuziek, evergreens, smartlappen of rock and roll . Veel wordt aangedragen door de groepsleden zelf.
Wel kijk ik altijd naar de situatie of de teksten niet te kwetsend kunnen zijn. Bijvoorbeeld omdat iemand zojuist een dierbare heeft verloren.
Voordat we van de stoel opstaan doen we een paar ademhalingsoefeningen zodat iedereen weer rustig is als we gaan lunchen.